ΓΕΝΙΚΑ
Η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση είναι η κατάσταση κατά την οποία περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί προς τον οισοφάγο. Μπορεί να προκαλέσει αρκετά προβλήματα και επιπλοκές και να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα των ατόμων που πάσχουν από αυτή. Εξέλιξη στην διάγνωσή της είναι η ασύρματη 48ωρη πεχαμετρία με το σύστημα Bravo. Η εξέταση αυτή είναι ειδική για την ανάδειξη της όξινης γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης (η εξέταση δεν ανιχνεύει παλινδρόμηση αλκαλικών υγρών). Η μέθοδος αυτή υπερέχει των υπολοίπων για τους εξής λόγους:
- Η κάψουλα δεν συνδέεται με εξωτερικό καθετήρα αλλά είναι ασύρματη. Αυτό επιτρέπει στον ασθενή να ακολουθεί τις καθημερινές του δραστηριότητες και το φυσιολογικό διαιτολόγιό του. Δεν αντιμετωπίζει επίσης δυσφορία στην μύτη ή τον λαιμό.
- Η καταγραφή διαρκεί 48 ώρες με αποτέλεσμα να αυξάνει την ευαισθησία της μεθόδου (ευαισθησία:~100%, ειδικότητα: 85%). Μελέτες έχουν αποδείξει ότι το 22% των ασθενών θα είχε ψευδώς αρνητική απάντηση εάν ακολουθούσαν τη συμβατική μέθοδο πεχαμετρίας με καθετήρα.
- Ο καθετήρας βρίσκεται σε συγκεκριμένη θέση, μειώνοντας το ποσοστό των ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων που δίνει η συμβατική μέθοδος πεχαμετρίας με καθετήρα.
Για την εξέταση αυτή είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα με τη διεξαγωγή μανομετρίας οισοφάγου. Για το λόγο αυτό της πεχαμετρίας προηγείται πάντα μανομετρία.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ
Για την εξέταση αυτή χρησιμοποιείται ένας πολύ λεπτός καθετήρας (εικόνα) που στο περιφερικό του άκρο φέρει την ασύρματη κάψουλα (εικόνα). Ο καθετήρας εισέρχεται από το στόμα του ασθενούς (αφού πρώτα γίνει ψεκασμός με σπρέι ξυλοκαΐνης) και με τη συνεργασία του προωθείται στον οισοφάγο. Όταν φτάσουμε στο επιθυμητό σημείο τοποθέτησης της κάψουλας (βήμα 1) , δηλαδή 5 εκατοστά πάνω από τον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα, με τη βοήθεια ενός μηχανήματος αναρρόφησης (βήμα 2), η κάψουλα προσκολλάται στον βλεννογόνο του οισοφάγου (βήμα 3) και παραμένει εκεί ενώ ο καθετήρας απομακρύνεται (βήμα 4). Η κάψουλα παραμένει εκεί τουλάχιστον για 48 ώρες κατά τις οποίες καταγράφει το pΗ στο σημείο αυτό και στέλνει με ραδιοσυχνότητες (βήμα 5) τα δεδομένα της καταγραφής στον ασύρματο δέκτη. Κατά το διάστημα που διαρκεί η εξέταση (48 ώρες), ο ασθενής καταγράφει σε ένα ημερολόγιο την ώρα έναρξης και λήξης κάποιων γεγονότων, όπως η λήψη τροφής ή η κατάκλιση, και τα συμπτώματά του (π.χ. αναγωγές, πόνος, κ.α.). Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν ένα αίσθημα «τραβήγματος» κατά την κατάποση, το οποίο είναι απολύτως φυσιολογικό. Η καταγραφή του ασθενούς βοηθά στη συσχέτιση των συμπτωμάτων και των συνηθειών του με το pH που καταγράφει η κάψουλα. Είναι σημαντικό ο ασθενής να τηρεί τις καθημερινές του συνήθειες (π.χ. να μην περιορίζει το φαγητό του, να τρώει ότι έτρωγε, να ξαπλώνει τις συνήθεις του ώρες, να ακολουθεί το ημερήσιο πρόγραμμά του) ώστε η καταγραφή να είναι πιο αξιόπιστη. Η κάψουλα δεν χρειάζεται να απομακρυνθεί με κάποια ειδική διαδικασία, καθώς αυτή αποκολλάται από τον βλεννογόνο του οισοφάγου, αποπίπτει στον στόμαχο και απομακρύνεται από τον οργανισμό δια των κοπράνων του ασθενούς.
Μετά το πέρας των 48 ωρών, τα δεδομένα της καταγραφής μεταφέρονται στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, όπου με ειδικό πρόγραμμα υπολογίζεται το DeMeester score (κ.φ. <14.72).
Τα αποτελέσματα που μπορούν να βγουν από την pH-μετρία είναι δύο:
- Εξέταση θετική για όξινη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (όταν DeMeester score > 14.72). Η εξέταση παρουσιάζεται ως διάγραμμα χρόνου-pH (στην εικόνα εμφανίζεται το διάγραμμα καθώς και το score της πρώτης ημέρας) και με υπολογισμούς εξάγεται το τελικό score (στην εικόνα εμφανίζεται το score της δεύτερης ημέρας και το τελικό score).
- Εξέταση αρνητικη για όξινη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (όταν DeMeester score <14.72). Η εξέταση παρουσιάζεται ως διάγραμμα χρόνου-pH (στην εικόνα εμφανίζεται το διάγραμμα καθώς και το score της πρώτης ημέρας) και με υπολογισμούς εξάγεται το τελικό score (στην εικόνα εμφανίζεται το score της δεύτερης ημέρας και το τελικό score).
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ
- Ασθενείς με συμπτώματα παλινδρόμησης που δεν ανταποκρίνονται στην φαρμακευτική αγωγή.
- Αξιολόγηση ασθενών με φυσιολογικά ή παθολογικά ευρήματα στην ενδοσκόπηση που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία.
- Επιβεβαίωση παθολογικής έκθεσης οξέος σε ασθενείς με φυσιολογική ενδοσκόπηση πριν από μια αντιπαλινδρομική επέμβαση.
- Αξιολόγηση της σχέσης παλινδρόμησης και επίμονων άτυπων συμπτωμάτων μετά από θεραπεία π.χ. μη καρδιακής αιτιολογίας οπισθοστερνικό άλγος, άσθμα, χρόνιος βήχας ή λαρυγγικά συμπτώματα
ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ
- Ασθενείς με αιμορραγική διάθεση
- Ασθενείς με στενώσεις οισοφάγου
- Ασθενείς με βαριά οισοφαγίτιδα
- Ασθενείς με κιρσούς οισοφάγου
- Ασθενείς με απόφραξη οισοφάγου
- Ασθενείς με βηματοδότη
Ο ασθενής δε θα πρέπει να υποβληθεί σε μαγνητική τομογραφία για τις επόμενες 30 ημέρες.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ
Ο ασθενής που θα υποβληθεί στην εξέταση θα πρέπει να ακολουθήσει τις εξής οδηγίες:
- Διακοπή των αναστολέων της αντλίας πρωτονίων (PPI’s) για τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν την εξέταση
- Διακοπή των ανταγωνιστών των υποδοχέων H2– ισταμίνης για τουλάχιστον δύο ημέρες πριν την εξέταση
- Διακοπή αντιόξινων φαρμάκων για τουλάχιστον έξι ώρες πριν την εξέταση.
- Διακοπή λήψης τροφής για τουλάχιστον τρείς ώρες πριν την εξέταση.
Η εξέταση μπορεί να πραγματοποιηθεί και κατά τη διάρκεια της θεραπείας με τα παραπάνω φάρμακα με σκοπό να μελετηθεί το εάν και κατά πόσο ελέγχεται η όξινη παλινδρόμηση.