Ορισμός

Πρόκειται για μία νόσο στην οποία αναπτύσσονται κακοήθη καρκινικά κύτταρα του στομάχου. Διάφοροι τύποι καρκίνου μπορούν να εμφανιστούν στον στόμαχο. Ο πιο κοινός τύπος ονομάζεται αδενοκαρκίνωμα.

Επιδημιολογία

Το αδενοκαρκίνωμα στομάχου προσβάλλει συνήθως άντρες άνω των 40 ετών. Είναι πάρα πολύ κοινό στην Ιαπωνία, στην Χιλή και στην Ισλανδία. Στις ΗΠΑ η συχνότητα μειώνεται, ενώ ειδικοί εκτιμούν ότι αυτή η μείωση σχετίζεται με την μείωση της πρόσληψης φαγητών με πολύ αλάτι ή πολλά μπαχαρικά.

Παράγοντες κινδύνου

Η ηλικία, το φύλο (οι άντρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες), η φυλή-εθνικότητα (πιο συχνό σε Ασιάτες κλπ). Η διατροφή με φαγητά καπνιστά ή παστά αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου ενώ αντίθετα η διατροφή με φρέσκα φρούτα και λαχανικά προστατεύει. Η λοίμωξη με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού αυξάνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του στομάχου εξαιτίας της φλεγμονής που δημιουργεί. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η κληρονομικότητα, το κάπνισμα, και ορισμένες παθήσεις όπως η χρόνια ατροφική γαστρίτιδα ή η αναιμία του Biermer ή ύπαρξη αδενωματώδους γαστρικού πολύποδα.

Συμπτώματα

  • Κοιλιακός πόνος
  • Πρώιμο φούσκωμα με το φαγητό
  • Αίσθημα κοιλιακής πληρότητας
  • Αίσθημα «καψίματος» στο στομάχι
  • Ναυτία και έμετος
  • Έμετος με αίμα
  • Δυσκολία στην κατάποση
  • Απώλεια βάρους
  • Απώλεια όρεξης, αδυναμία, εύκολη κόπωση
  • Κακοσμία στόματος
  • Συχνό ρέψιμο
  • Πολλά αέρια

Εξετάσεις που βοηθούν στην διάγνωση

  • Γενική αίματος για την διάγνωση αναιμίας.

Εξέταση που πραγματοποιείται με λήψη αίματος.

  • Ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού και βιοψία.

Για την εξέταση αυτή χρησιμοποιείται καταστολή. Ένας σωλήνας, ο οποίος διαθέτει μια μικροκάμερα στην άκρη του διέρχεται από το στόμα στον οισοφάγο και το στομάχι. Η μικροκάμερα συνδέεται με μία οθόνη και ο ιατρός επισκοπεί άμεσα την περιοχή, ενώ δίνεται σε αυτόν η δυνατότητα λήψης μικρού κομματιού από την βλάβη για περαιτέρω εξετάσεις (βιοψία)

  • Ακτινολογική διερεύνηση ανώτερου πεπτικού.

Μετά την κατάποση ενός σκιαγραφικού υγρού, γίνεται λήψη ακτινογραφιών.

  • Αξονική τομογραφία

Ιδιαίτερα βοηθητική για την σταδιοποίηση. Αναδεικνύει την έκταση του όγκου, την συμμετοχή γειτονικών ή απομακρυσμένων λεμφαδένων και την ύπαρξη μεταστάσεων στο συκώτι ή άλλα όργανα.

  • Μαγνητική τομογραφία

Εξίσου καλή με την αξονική τομογραφία, αν και χρησιμοποιείται λιγότερο στη σταδιοποίηση του καρκίνου του στομάχου

  • Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα

Η εξέταση αυτή μοιάζει με τη γαστροσκόπηση καθώς ένα ενδοσκόπιο (σωλήνας) εισάγεται από το στόμα του ασθενούς προς το στομάχι. Το ενδοσκόπιο στο άκρο του φέρει ηχοβολέα και όχι κάμερα. Έτσι γίνεται υπέρηχος στο στομάχι και μπορεί να αναδειχθεί πιο αξιόπιστα το μέγεθος και η επέκταση του όγκου αλλά και η ύπαρξη διηθημένων λεμφαδένων.

Η διάγνωση συνήθως καθυστερεί γιατί τα συμπτώματα εμφανίζονται αργά στην πορεία της νόσου ή γιατί οι ασθενείς κάνουν προσπάθεια να αντιμετωπίσουν μόνοι τους τα συμπτώματα τους όπως π.χ. την καούρα, το φούσκωμα κλπ.

Σταδιοποίηση

Υπάρχουν 5 στάδια:

  • Στάδιο 0: Τα καρκινικά κύτταρα βρίσκονται μέσα στην πρώτη στιβάδα ιστών του στομάχου (βλεννογόνος).
  • Στάδιο Ι: Τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί και στην υποβλεννογόνιο στιβάδα και μπορεί να εντοπίζονται μέχρι και σε 2 διηθημένους λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί στην μυϊκή ή την υπορογόνιο στιβάδα χωρίς όμως διηθημένους λεμφαδένες.
  • Στάδιο ΙΙ: Τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί στην υποβλεννογόνιο στοιβάδα και μπορεί να εντοπίζονται από 1 μέχρι 2 διηθημένοι λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί στην μυϊκή ή την υπορογόνιο στιβάδα και μπορεί να υπάρχουν μέχρι 6 λεμφαδένες.
  • Στάδιο ΙΙΙ: Τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί στην μυϊκή ή στην υπορογόνιο στιβάδα και υπάρχουν από 7 έως 15 διηθημένοι λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί εκτός του τοιχώματος του στομάχου και υπάρχουν μέχρι 15 λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα επεκτείνονται σε γειτονικά όργανα π.χ. σπλήνας, πάγκρεας κ.α.
  • Στάδιο IV: Υπάρχουν πάνω από 15 διηθημένοι λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί σε απομακρυσμένα όργανα

Θεραπεία

Η χειρουργική αφαίρεση του στομάχου (γαστρεκτομή) είναι η μόνη θεραπεία που μπορεί να φέρει την ίαση. Η γαστρεκτομή θα πρέπει να συνοδεύεται από έναν ριζικό λεμφαδενικό καθαρισμό, δηλαδή από ταυτόχρονη αφαίρεση όλων των υπάρχοντων λεμφαδένων. Η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία μπορεί να αποδειχθούν ωφέλιμες. Μια πρόσφατη μελέτη που έγινε σε πολλούς ασθενείς έδειξε ότι η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία μετά το χειρουργείο μπορούν να βελτιώσουν την επιβίωση.

Για τους ασθενείς που το χειρουργείο δεν ενδείκνυται, η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία μπορεί να βελτιώσουν τα συμπτώματα, αλλά δεν μπορούν να θεραπεύσουν τον καρκίνο. Σε κάποιους ασθενείς η χειρουργική παράκαμψη του στομάχου μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματά τους.

Πορεία-πρόγνωση

Η πορεία διαφέρει πολύ. Όγκοι στο κατώτερο στομάχι θεραπεύονται πιο συχνά από όγκους που βρίσκονται στην ανώτερη περιοχή του στομάχου (καρδιακή μοίρα και γαστρο-οισοφαγική συμβολή). Το βάθος στο οποίο εισχωρεί όγκος μέσα στο τοίχωμα του στομάχου και το εάν υπάρχουν διηθημένοι λεμφαδένες επηρεάζουν επίσης την πιθανότητα θεραπείας.

Παρακολούθηση

Οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο στομάχου ακόμα και αν το χειρουργείο που έκαναν τους έχει επιφέρει πλήρη ίαση, θα πρέπει να παρακολουθούνται από τον θεράποντα ιατρό τους. Για τον πρώτο χρόνο οι επισκέψεις γίνονται κάθε 3 μήνες, ενώ στη συνέχεια αραιώνουν μέχρι τα 5 χρόνια. Ο ιατρός μπορεί να σας ζητήσει να επαναλάβεται κάποιες εξετάσεις, όπως εξετάσεις αίματος και αξονική τομογραφία.

Πρόληψη

Μαζικά προγράμματα ελέγχου έχουν αποδειχθεί επιτυχή στο να διαγιγνώσκουν την πάθηση αυτή σε πρώιμα στάδια στην Ιαπωνία, όπου ο κίνδυνος του καρκίνου του στομάχου είναι μεγάλος. Γενικά, η αποφυγή των παραγόντων κινδύνου, η επίσκεψη στον ιατρό για τον έλεγχο των συμπτωμάτων και η συχνή προληπτική οισοφαγογαστροσκόπηση μπορούν να φανούν χρήσιμες ενέργειες στην πρόληψη του καρκίνου του στομάχου. Επίσης συνιστάται έλεγχος συγγενών ατόμων που εμφάνισαν καρκίνο στομάχου σε ηλικία μικρότερη των 50 ετών.